Gdzie mała firma może ubiegać się o pożyczkę? Niemal każde przedsiębiorstwo w swojej działalności natrafi na moment, kiedy będzie potrzebować zewnętrznego finansowania. Jednak o ile największe korporacje nie mają problemu z pozyskaniem funduszy na rynkach akcji i obligacji, a duże spółki mogą zwykle ubiegać się o kredyt bankowy, małe i średnie przedsiębiorstwa zazwyczaj nie mają takich możliwości. Dlaczego istnieje taki stan rzeczy i jak drobny przedsiębiorca może uporać się z trudnościami w pozyskaniu środków na rozwój?
Dlaczego banki tak niechętnie wspierają mniejsze firmy?
Na wstępie warto wyjaśnić, dlaczego regulowane instytucje finansowe tak niechętnie patrzą na pożyczki dla firm o małej skali działania i krótkiej historii. Drobni przedsiębiorcy, którzy nie mogą przedstawić zabezpieczenia w postaci hipoteki na nieruchomości czy choćby zastawu na inwentarzu, są widziani jako ryzykowny i niepewni kredytobiorcy .
Oprócz tego udzielanie niskokwotowych pożyczek dla firm wymaga dużo więcej pracy – weryfikacji kredytobiorcy, przeglądu jego historii finansowej, oceny rentowności proponowanego rozdysponowania przyznanych środków i późniejszego nadzorowania spłaty kredytu.
Obowiązujące banki regulacje dotyczące rezerw i adekwatności kapitału również nie sprzyjają finansowaniu małych przedsiębiorstw – premiują one uważane za bezpieczne aktywa takie jak kredyty mieszkaniowe dla osób fizycznych, zaś niezabezpieczone kredyty dla małych i nowych firm traktowane są jako najbardziej ryzykowne.
Publiczna pomoc dla małych i średnich przedsiębiorstw
W obliczu niezaspokojonej przez sektor prywatny potrzeby finansowania funkcję tę pełni w Polsce z różnym sukcesem państwo. Istnieje cały szereg instytucji publicznych oferujących pożyczki dla firm, takich jak Bank Gospodarstwa Krajowego czy Polski Fundusz Rozwoju. Również środki z programów Unii Europejskiej, takich jak Europejski Fundusz Społeczny i jego podprogram Wiedza Edukacja Rozwój często finansują przyznawanie gwarancji, dotacji, grantów i pożyczek dla firm.
Często też w rozdysponowaniu środków uczestniczą organizacje pozarządowe (NGO) – często odbywa się to na zasadzie podziału środków na regiony i subregiony odpowiadające określonemu terytorium kraju. Warto zatem wejść na strony wymienionych i innych instytucji, aby dowiedzieć się, jakie aktualnie realizowane projekty mogą wesprzeć rozwój naszych przedsiębiorstw.
Pozabankowe firmy pożyczkowe
Oprócz regulowanych instytucji finansowych, takich jak banki komercyjne i spółdzielcze oraz Spółdzielcze Kasy Oszczędnościowo-Kredytowe (SKOK) pożyczki dla firm oferuje także cały szereg prywatnych, nieregulowanych firm pożyczkowych. Finansowanie takie można uzyskać zarówno od firm specjalizujących się w niskokwotowych pożyczkach dla ludności, tzw. chwilówkach, jak i w tych zorientowanych przede wszystkim na przedsiębiorców.
Zaletą takiego finansowania są znacznie mniejsze w porównaniu z bankami i SKOK-ami wymagania – często mogą je otrzymać nawet świeżo założone, dopiero rozpoczynające działalność i nie posiadające żadnych aktywów firmy. Jej wadą jest natomiast często wysokie oprocentowanie i koszty przyznania.
Zanim podpiszemy umowę, warto zapoznać się z tzw. Realną Roczną Stopą Oprocentowania (RRSO) – niestety RRSO wynoszące kilkaset procent nie należą do rzadkości, a takiej stopy zwrotu nie uzyskamy raczej nawet z najlepszej inwestycji.
Kolejną wadą pozabankowych firm pożyczkowych są wymagane przez nie zabezpieczenia. Nawet, jeżeli rozsądnie zadbamy o majątek prywatny, prowadząc działalność w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki akcyjnej lub spółki komandytowej (lub też połączenia tych rozwiązań, takich jak bardzo popularna spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa) pożyczkodawcy często wymagają poręczenia pożyczki dla firm przez zarząd lub udziałowców.
Nie należy też zapominać o spędzającym sen z oczu członkom zarządów spółek z ograniczoną odpowiedzialnością artykule 299 kodeksu spółek handlowych, zgodnie z którym mogą oni odpowiadać za długi spółki, jeżeli egzekucja z jej majątku okaże się bezskuteczna.
Wiele przedsiębiorstw tego typu zastrzega, że udziela tylko pożyczek dla firm prowadzonych w najbardziej niekorzystnej dla pożyczkobiorcy formie jednoosobowej działalności gospodarczej.
Alternatywne formy finansowania – obligacje i weksel
We wstępie wspomniano o dużych korporacjach, które finansują swoje inwestycje emisją obligacji. Jednak jest to możliwość dostępna również dla małych i średnich firm, pod warunkiem, że są one spółkami akcyjnymi lub z ograniczoną odpowiedzialnością.
Jeżeli zamierzamy zaproponować nabycie obligacji grupie nie większej niż 149 potencjalnych inwestorów, nie dotyczą nas kosztowne obostrzenia wykluczające drobnych biznesmenów z regulowanego rynku papierów wartościowych. Innym papierem wartościowym, który może okazać się korzystniejszą alternatywą wobec pożyczki dla firm, jest weksel. Korzystniejsza dla wierzyciela droga egzekucji wierzytelności oraz łatwość jej transferu (zwanego w prawie wekslowym indosem) może pomóc nam znaleźć prywatnego inwestora.
